Wat is hoogsensitiviteit?

Hoogsensitiviteit wordt omschreven als een persoonlijkheidskenmerk. Het is dus geen aandoening of ziekte.

Een hoogsensitief persoon is gevoeliger voor indrukken dan de gemiddelde persoon. Zij nemen meer details waar in de lichaamstaal en stemmingen van anderen. Eveneens zijn ze gevoeliger voor licht, geuren en geluiden. Daardoor voelt een hoogsensitief persoon zich vaak sneller overprikkeld en is er vaker al sneller nood om zich te ontprikkelen door tijd op zichzelf te spenderen.

Amerikaans psycholoog Elaine Aron begon alreeds in 1991 hoogsensitiviteit te onderzoeken. Zij stelt dat een hoogsensitief persoon een gevoelig zenuwstelsel hebben. Dat ze zich bewust zijn van subtiele veranderingen in hun omgeving en gemakkelijker overweldigd door de omgeving waarbinnen ze zich bevinden. En daarenboven verwerken ze opgedane indrukken in hun hersenen diepgaander door er meer over te reflecteren, na te denken en op te associëren.

Wil je meer weten over het wetenschappelijk onderzoek, lees dan zeker ook hier verder.

De 4 belangrijkste kenmerken

Elaine Aron De vier belangrijkste kenmerken van hoogsensitiviteit volgens Elaine Aron zijn:

• diepgaande verwerking van prikkels en informatie
• overstimulatie of overprikkeling, de emmer loopt snel over
• emotionele intensiteit (een intensere reactie op zowel positieve als negatieve prikkels), alsook een sterk inlevingsvermogen hebben
• sensorische sensitiviteit, namelijk een uitzonderlijke opmerkzaamheid en oog voor detail hebben

Leven zonder filter

Er wordt ook wel gezegd dat hoogsensitieve personen in hun hersenen een soort van filter missen. Een filter die helpt bij het organiseren van alle opgedane indrukken en informatie. Die namelijk helpt bij het sorteren in hoofd- en bijzaak en in belangrijk of niet belangrijk. Zo kan het druk blijven in de innerlijke leefwereld van een hoogsensitief persoon. Dit vormt een extra uitdaging in onze huidige samenleving waar alles aan een heel hoog tempo moet gepresteerd en verwerkt worden. De beschikbare informatie komt aan een hoog en continue tempo op ons af.

Iemands emmer kan sneller overlopen. Snel genoeg ruimte nemen om prikkels weer te verwerken is van groot belang voor een hoogsensitief persoon. Iemand hoogsensitief kan pas optimaal functioneren als er voldoende prikkels verwerkt zijn. Zo ontstaat er de vrijheid om op eigen tempo te kunnen functioneren.

Leer je eigen triggers kennen

Er zijn heel wat omstandigheden die prikkels veroorzaken die extra belastend kunnen zijn doordat ze voor extra stress zorgen. Namelijk verkeersdrukte, luidruchtige buren, werkdruk, agressiviteit, honger, conflicten, te weinig slaap, allerhande veranderingen, nieuwe en onbekende activiteiten, taken, omgevingen,… Overprikkeling kan zich dus voordoen op zowel fysiek als emotioneel vlak.

Overprikkeling op emotioneel vlak kan leiden tot een psychische kwetsbaarheid. De overvloed aan informatie kan het emotionele brein sneller en intenser overprikkelen. Daardoor kan iemand sneller overstuur geraken en emotioneler reageren. Wanneer er onvoldoende vaak ontprikkeld kan worden en iemand systematisch stress ervaart, ontstaat er chronische stress. Chronische stress kan dan weer leiden tot depressie, burn-out, CVS, fibromyalgie,…

Het belang van zelfzorg bij hoogsensitiviteit

• Zelfzorg is van groot belang voor iedereen maar misschien net nog iets meer voor wie hoogsensitief is. Als hoogsensitief persoon heb je meer tijd nodig omwille van de diepgaande verwerking van prikkels en informatie. Hiervoor voldoende en structureel tijd inbouwen is van essentieel belang om je stressniveau steeds weer naar omlaag te brengen. Dit om voldoende kwalitatieve slaap te kunnen behouden. En omwille van je gezondheid op lange termijn.

Wat houdt zelfzorg dan in? In de eerste plaats gaat het om dagelijks voldoende tijd op jezelf te kunnen zijn. Daarnaast om ook voldoende stilte momenten voor jezelf in te bouwen. Zelfzorg is meer dan eens een warm bad te nemen of op stap te gaan met een vriend of vriendin. Zelfzorg gaat vooral over jezelf voldoende te leren kennen.  En zo je zelfkennis en zelfinzicht te vergroten.

Enkele vragen om bij stil te staan:

• Weet jij voldoende wat jouw emotionele noden en behoeften zijn? En waar er eventueel een tekort bestaat?
• Heb je het gevoel dat je een gebalanceerd leven leidt of dat je heel vaak moet compenseren omdat je over je grenzen bleek te zijn gegaan. Weet jij voldoende waar jouw grenzen liggen? Liggen ze juist of moet je ze verleggen?
• Ben jij perfectionistisch van aard? Is dat perfectionisme jou te baas of kan jij het bewust inzetten als een talent? Ben je hard en streng voor jezelf? Of kan je milder voor jezelf zijn?
• Ken jij je sterke kwaliteiten? Jouw talenten? Benut je ze of is daar marge om ermee aan de slag te gaan?
• Leef jij je leven als reactie op gebeurtenissen in je leven of naar wat je denkt dat anderen van je verwachten? Of maak jij bewust je eigen keuzes?

Kan je op veel van bovenstaande niet echt antwoorden, maak dan tijd voor zelfreflectie. Al dan niet met professionele hulp als ondersteuning.

Hoogsensitiviteit en hoogbegaafdheid

Er bestaat een sterke link tussen beiden. Doordat hoogbegaafdheid meer onderzocht werd, werd duidelijk dat er naast een sterk cognitief vermogen ook duidelijke zijnskenmerken verbonden zijn aan hoogbegaafdheid. Hoogsensitiviteit is er daar één van!

Alhoewel niet alle hoogsensitieve personen ook hoogbegaafd zijn, zijn wel alle hoogbegaafden hoogsensitief.

Hier kan je meer lezen over hoogbegaafdheid.

Leestips